Viện Smithsonian, tức Smithsonian Institution là một học viện nghiên cứu và bảo tàng viện của chính phủ Hoa Kỳ. Viện Smithsonian có trụ sở chính tại Washington, DC nhưng cũng có những phân viện và chi nhánh ở Panama, tiểu bang Virginia và Thành phố New York. Viện Smithsonian có tổng cộng 142 triệu di vật trong các bộ sưu tập. Tạp chí khoa học Smithsonian do Viện phát hành ra mắt số đầu tiên vào năm 1970. Đến năm 1980 thì tạp chí này có 2 triệu độc giả.

Viện Smithsonian thành lập với tôn chỉ “tăng cường và phổ biến” kiến thức do nhà khoa học người Anh James Smithson (1765-1829) tài trợ và tặng lại cho nước Mỹ. Điều lạ là James Smithson chưa từng đến Mỹ bao giờ. Theo di chúc để lại thì tài sản của ông được trao cho chính phủ Mỹ nếu người cháu (gọi ông là chú) Henry James Hungerford không có người nối dõi. Hungerford mất năm 1835 mà không có người thừa kế nên tài sản của Smithson trị giá 104.960 đồng vàng, tương đương với 500.000 Mỹ kim (năm 2005 trị giá là 9.235.277 nếu tính thêm lạm phát) được giao lại cho chính phủ Mỹ. Tám năm sau Quốc hội Mỹ thông qua điều luật thành lập Viện Smithsonian, một học viện bán công lập.

Trụ sở Viện Smithsonian

Trụ sở của Viện do kiến trúc sư James Renwick vẽ kiểu mang hình dáng một tòa lâu đài nên mệnh danh là “The Castle”. Công việc xây cất hoàn tất năm 1855 ở địa điểm nhìn ra National Mall, tức công viên lớn trên trục chính củathủ đô Hoa Kỳ. Nhà hảo tâm Charles Lan Freer là một trong những tư nhân đầu tiên góp ngân khoản và quý vật để xây dựng Viện. Đóng góp lớn nhất của Freer là bộ sưu tập triển lãm ở Freer Gallery.

Joseph Henry, vị giám đốc đầu tiên muốn phát triển Viện như một cơ quan nghiên cứu khoa học nhưng cơ sở của Viện nhanh chóng biến thành nơi tàng trữ các bộ sưu tập của chính phủ liên bang. Năm 1842 Hải quân Hoa Kỳ hoàn tất cuộc hải hành bốn năm vòng quanh thế giới và thu thập về hàng trăm nghìn mẫu động vật, thực vật, thổ vật cùng các di vật thuộc nhiều bộ môn. Bộ sưu tập đó được bổ túc bởi các cuộc khảo cứu tiếp theo khi Hoa Kỳ mở rộng sang miền Tây. Cuộc khảo sát biên giới Mỹ-Mễ và cuộc khảo sát đường sắt xuyên lục địa Bắc Mỹ đem về nhiều cổ vật của các bộ lạc Da Đỏ và sinh vật mới.
Mời bạn đến thăm viện  Smithsonian qua phóng sự của đài truyền hình TP.HCM thực hiện: